1ο Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Ασχοληθήκαμε με αυτό το θέμα,γιατί θέλαμε να εξερευνήσουμε τον κόσμο της τέχνης , να μάθουμε την ιστορία αλλά και τις εφαρμογές της. Κυρίως,όμως, θέλαμε να γοητευτούμε από τη μαγεία της και τη ρομαντική πολύχρωμη χροιά που πρόσθεσε στον κόσμο μας. Βέβαια το εγχείρημά μας αυτό αποτελεί μια προσωπική πρόκληση και ταυτόχρονα πρόκληση για τους συνομηλίκους μας , ώστε να ασχοληθούν με την τέχνη και να ευαισθητοποιηθούν για να διαφυλάξουν την πολιτιστική κληρονομιά.
Ερευνήσαμε την τέχνη σε διάφορες εποχές και πεδία : Παλαιολιθική Εποχή, Αρχαία Αίγυπτος, Αρχαία Ελλάδα , Αναγέννηση , σήμερα .Διαπιστώσαμε πως η γεωμετρία αποτέλεσε αναπόσπαστο τμήμα της τέχνης . Κατά την Παλαιολιθική Εποχή συναντάμε κυρίως απλά αντικείμενα και κατασκευές με απεικονίσεις ζώων. Κατά την Αρχαία Ελλάδα και Αίγυπτο τα έργα αποκτούν γεωμετρικό χαρακτήρα και οι απεικονίσεις πολλές φορές βασίζονται σε γεωμετρικά σχήματα. Στη συνέχεια οι καλλιτέχνες αναζητούν νέες μεθόδους και πιο ρεαλιστικές απεικονίσεις κι έτσι οδηγούνται στη προοπτική , στην αναπαράσταση τρισδιάστατων σχημάτων. Τέλος, κατά την Αναγέννηση προέκυψαν κι άλλα σημεία ένωσης της τέχνης και της γεωμετρίας και στις αρχές του 20ου αιώνα εμφανίστηκε ο "κυβισμός", ο οποίος χρησιμοποιήθηκε σε κτίρια και μνημεία.
Ασχοληθήκαμε με αυτό το θέμα,γιατί θέλαμε να εξερευνήσουμε τον κόσμο της τέχνης , να μάθουμε την ιστορία αλλά και τις εφαρμογές της. Κυρίως,όμως, θέλαμε να γοητευτούμε από τη μαγεία της και τη ρομαντική πολύχρωμη χροιά που πρόσθεσε στον κόσμο μας. Βέβαια το εγχείρημά μας αυτό αποτελεί μια προσωπική πρόκληση και ταυτόχρονα πρόκληση για τους συνομηλίκους μας , ώστε να ασχοληθούν με την τέχνη και να ευαισθητοποιηθούν για να διαφυλάξουν την πολιτιστική κληρονομιά.
Ερευνήσαμε την τέχνη σε διάφορες εποχές και πεδία : Παλαιολιθική Εποχή, Αρχαία Αίγυπτος, Αρχαία Ελλάδα , Αναγέννηση , σήμερα .Διαπιστώσαμε πως η γεωμετρία αποτέλεσε αναπόσπαστο τμήμα της τέχνης . Κατά την Παλαιολιθική Εποχή συναντάμε κυρίως απλά αντικείμενα και κατασκευές με απεικονίσεις ζώων. Κατά την Αρχαία Ελλάδα και Αίγυπτο τα έργα αποκτούν γεωμετρικό χαρακτήρα και οι απεικονίσεις πολλές φορές βασίζονται σε γεωμετρικά σχήματα. Στη συνέχεια οι καλλιτέχνες αναζητούν νέες μεθόδους και πιο ρεαλιστικές απεικονίσεις κι έτσι οδηγούνται στη προοπτική , στην αναπαράσταση τρισδιάστατων σχημάτων. Τέλος, κατά την Αναγέννηση προέκυψαν κι άλλα σημεία ένωσης της τέχνης και της γεωμετρίας και στις αρχές του 20ου αιώνα εμφανίστηκε ο "κυβισμός", ο οποίος χρησιμοποιήθηκε σε κτίρια και μνημεία.
2ο Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο
Τέχνη και Μαθηματικά
Θα φαινόταν εκ πρώτης όψεως, ότι δεν υπάρχει μια φανερή σύνδεση
μεταξύ τέχνης και μαθηματικών κι αυτό γιατί φαινομενικά και τα δύο
βασίζονται σε διαφορετικά μοντέλα σκέψης.
Η γεωμετρική γνώση όμως συνέλαβε αποφασιστικά ως θεωρητικό
όργανο στις εικαστικές τέχνες. Η τέχνη πάλι αφομοιώνει στοιχεία, τα
οποία πήρε τόσο από τον υλικό όσο και από τον αφηρημένο κόσμο της
επιστήμης.
Η άμεση αυτή σχέση των μαθηματικών με τις τέχνες καταγράφεται ήδη
από τα πολύ παλιά χρόνια. Ακόμα και από την παλαιολιθική εποχή όπου
ο άνθρωπος χρησιμοποιούσε μια ενστικτώδη γεωμετρική γνώση για την
κατασκευή των εργαλείων. Οι απεικονίσεις της εποχής εκείνης των
καθημερινών αντικειμένων απεικονίζονται σε φυσικό μέγεθος. Το
γεωμετρικό τους ένστικτο οδηγεί τον πρωτόγονο καλλιτέχνη στην
απεικόνιση του τρισδιάστατου χώρου.
Η τέχνη των Αιγυπτίων για παράδειγμα είναι εμποτισμένη με
απρόσωπη ανθρώπινη μορφή και στην απεικόνιση της φύσης
χρησιμοποιώντας τον όγκο και την κίνηση.
Οι Έλληνες είχαν συνειδητοποιήσει ότι χωρίς το θεωρητικό όργανο την
γεωμετρία, δε θα μπορούσαν να προχωρήσουν βαθιά στην τέχνη.
Πολλοί μελετητές της ιστορίας της τέχνης έχουν σημειώσει ότι οι δύο
μεγάλες επαναστάσεις στην τέχνη, της Αναγέννησης και της Μοντέρνας
τέχνης, έχουν γίνει από καλλιτέχνες που σκέφτονταν νέες γεωμετρίες:
την προοπτική γεωμετρία για την Αναγέννηση και την μη Ευκλείδεια και
πολυδιάστατη γεωμετρία για την Μοντέρνα τέχνη.
Οι καλλιτέχνες του 1300, 1400 και 1500 είχαν στρέψει το βλέμμα τους
προς τον Ευκλείδη , το σύγγραμμα του oποίου ήρθε μεταφρασμένο στα
αραβικά από την Ισπανία, στην Τοσκάνη. Μερικοί καλλιτέχνες της
αναγέννησης όπως ο Fillippo Brunelleschi, o Leon Baptista Alberti έγραψαν για παράδειγμα για την προοπτική γεωμετρία, η οποία φυσικά προέρχεται από την κλασική γεωμετρία. Ο Gerard Desarge (1501—1661) που ήταν μηχανικός και αρχιτέκτονας συνέβαλε στην εξέλιξη της προβολικής γεωμετρίας. Όμως, ο υπέρτατος άνθρωπος της Αναγέννησης θεωρείται ο Leonardo Da Vinci (1452‐1519)που ήταν μαθηματικός, φιλόσοφος, αρχιτέκτονας, μηχανολόγος, ζωγράφος, γλύπτης, επιστήμονας, μουσικός κι εφευρέτης. Ο Leonardo Da Vinci ήταν της ίδιας εποχής με τον Κοπέρνικο και προκάτοχος του Γαλιλαίου. Στη συνέχεια έρχονται ο Kepler o Descartes o Fermat, o Pascal. Tο πρόβλημα στη γεωμετρία που απασχόλησε τον Leonardo ήταν ο τετραγωνισμός του κύκλου.
Η επιρροή της μη Ευκλείδειας και πολυδιάστατης γεωμετρίας οδήγησε
στη γέννηση της μοντέρνας τέχνης. Αυτές οι γεωμετρίες και όχι η θεωρία
της σχετικότητας ήταν η κύρια επιστημονική επιρροή στη μοντέρνα
τέχνη. Το έργο του Dali «Η σταύρωση» (Corpus Hypercubicus)
χρησιμοποιεί ένα ξεδιπλωμένο υπέρκυβο.
Πώς εισχωρεί η γεωμετρία στα διάφορα πεδία της τέχνης και ποια τα χαρακτηριστικά της;
Είναι γεγονός ότι η γεωμετρία είναι ένα αναπόσπαστο τμήμα της τέχνης. Η «εισβολή» της γεωμετρίας στα διάφορα πεδία της τέχνης είναι αυτή που την καθορίζει .Ήδη από την εποχή της Αρχαίας Ελλάδας παρατηρούμε πολλές μορφές τέχνης που είναι έντονο το γεωμετρικό στοιχείο.
Πολλοί Αρχαίοι Έλληνες συνέλαβαν σε μεγάλο βαθμό στην εξέλιξη της γεωμετρίας .Κύρια ονόματα είναι ο Θαλής και ο Ευκλείδης .Ο δεύτερος μάλιστα είχε γράψει και ένα έργο ,το οποίο αναφέρεται στη γεωμετρία,τα «ΣΤΟΙΧΕΙΑ», που αποτελούνταν από δεκατρία βιβλία.Θαυμασμό προκαλεί και η φράση που διατυπώθηκε από τον Πλάτωνα, ο οποίος είπε «ο θεός είναι ο υπέρτατος γεωμέτρης».Η φράση αυτή στηρίζεται στο γεγονός ότι οι Έλληνες πίστευαν πως η γεωμετρία προσφέρει το μέσο για να ενωθεί ο υλικός κόσμος με τον κόσμο των αισθήσεων.
Πολλές πηγές αναφέρουν ότι οι Αρχαίοι Έλληνες δανείστηκαν την γεωμετρία από την Αρχαία Αίγυπτο και η συμβολή τους σε αυτήν ήταν καθοριστική . Αυτό φαίνεται ιδιαίτερα γιατί διακρίνουμε πολλά πήλινα αγγεία με μεγάλη ποικιλία από γεωμετρικά μοτίβα( τρίγωνα ,ρόμβοι και μαίανδροι) με τη βοήθεια κανόνα και διαβήτη .Χαρακτηριστικό είναι ότι ακόμα και οι μορφές που απεικονίζονταν αποδίδονταν με γεωμετρικό χαρακτήρα, έτσι ώστε το ανθρώπινο σώμα να μοιάζει με τρίγωνο .Επιπλέον, συναντάμε πολλά αγάλματα, μικρά ειδώλια πήλινα, ξύλινα και χάλκινα που απεικονίζουν μορφές ζώων που έχουν έντονο το γεωμετρικό στοιχείο.Τέλος, αμέτρητα είναι τα έργα που έγιναν από τους Αρχαίους Έλληνες με τη βοήθεια της γεωμετρίας .Τα σημαντικότερα από αυτά είναι ο Παρθενώνας και το ελληνικό θέατρο της Επιδαύρου που μας αποκαλύπτεται η άμεση σχέση των Ελλήνων με την γεωμετρία και την τέχνη.
ΤΕΧΝΗ
Το σύνολο της ανθρώπινης δημιουργίας με βάση την πνευματική κατανόηση, επεξεργασία και ανάπλαση, κοινών εμπειριών της καθημερινής ζωής σε σχέση με το κοινωνικό ,πολιτισμικό , ιστορικό και γεωγραφικό πλαίσιο στο οποίο διέπονται, ονομάζεται τέχνη. Η διαδικασία, η οργάνωση, η έμπνευση με σκοπό την προσπάθεια αποτύπωσης των αισθήσεων αλλά και των συναισθημάτων, αποτελούν βασικό στοιχείο έκφρασης της Τέχνης.
Στα τέλη της Παλαιολιθικής περιόδου εμφανίζονται τα πρώτα δείγματα τέχνης. Πρόκειται για αντικείμενα και κατασκευές που δημιουργούνται από τον άνθρωπο και έχουν τόσο πρακτική όσο και διακοσμητική χρήση.Αυτά είναι οστέινα, πήλινα ή πέτρινα αγαλματίδια, κοσμήματα, ζωγραφικές παραστάσεις κ.ά. Σε πολλές παλαιολιθικές τοποθεσίες της Ευρώπης βρέθηκαν σπηλαιογραφίες, δηλαδή εικόνες ζώων και σπάνια ανθρώπων ζωγραφισμένες με χρώματα ή χαραγμένες στα σπήλαια. Αυτές οι απεικονίσεις είναι συμβολικές και εκφράζουν τις αντιλήψεις για το μυστήριο της ζωής και του θανάτου, καθώς και την αγωνία της επιβίωσης. Πιστεύεται ότι τότε δημιουργείται η θρησκεία, η πίστη σε δυνάμεις που επηρεάζουν τη ζωή των ανθρώπων και την ίδια εποχή ξεκινά η ταφή των νεκρών.
ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΙΑΚΗ ΤΕΧΝΗ
Πρόκειται για την καλλιτεχνική παραγωγή κατά την περίοδο της Αναγέννησης .Ξεκινά στην Ιταλία τον 15ο αιώνα και διαδίδεται στην υπόλοιπη Ευρώπη .Το 16οαιώνα φτάνει σε πολλές χώρες στο απόγειό της . Οι καλλιτέχνες κατά την περίοδο αυτή καινοτομούν .Επιπλέον, η τέχνη γίνεται ιδιωτική .Δε διαμορφώνεται από τη θρησκευτική ή πολιτική εξουσία, αλλά αποτελεί προϊόν αποκλειστικά των ίδιων των καλλιτεχνών , οι οποίοι στρέφονται σε ανθρωπιστικά και μυθολογικά θέματα.
ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ
Έχουμε καινοτομίες ,όπως: η τεχνική του sfumato (υπέρθεση διαδοχικών στρωμάτων χρώματος), η προοπτική στην οπτική γωνία , η διακόσμηση και ζωγραφική των θόλων των κτηρίων .Επίσης ,έχουμε ζωγραφική με λάδι , που δίνει λαμπρότητα και βάθος στην απεικόνιση και ζωγραφική σε καμβά. Επιπλέον , η τυπογραφία το 15ο αιώνα και η ξυλογραφία επιτρέπουν την αναπαραγωγή και εξάπλωση των καλλιτεχνικών έργων σε όλη την Ευρώπη.
ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ
Οι γνώσεις των επιστημόνων και των γιατρών μεταφέρονται και στο σχέδιο, τη ζωγραφική και τη γλυπτική. Καθορίζεται ένα σύστημα ιδανικών αναλογιών και έχουμε πιστές αναπαραστάσεις του ανθρώπινου σώματος.
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
Κύρια στοιχεία είναι οι μαθηματικές αναλογίες και η «καθαρότητα» στις γεωμετρικές μορφές .Ξεχωρίζουν οι: Λεόν Μπατίστα Αλμπέρτι , Ντονάτο Άντζελο Μπραμάντε, Φίλιππο Μπρουνελέσκι, Λεονάρντο ντα Βίντσι , Αντρέα Παλλάντιο .Οι αρχιτέκτονες αυτή την περίοδο συνδέονται με τις δημιουργίες τους , στις οποίες δίνεται έμφαση στις οριζόντιες γραμμές και επιδιώκεται η αρμονία στην τελική σύνθεση .Επιπλέον, υπάρχει έντονο το στοιχείο της διακόσμησης με θέματα από την αρχαιότητα. Αξιοπρόσεκτοι είναι οι θόλοι των κτηρίων.
ΓΛΥΠΤΙΚΗ
Παρατηρείται ανανέωση των θεμάτων .Στόχος είναι ο ρεαλισμός. Τα ανάγλυφα υιοθετούν τα θέματα της ελληνικής και ρωμαϊκής μυθολογίας .Τα αγάλματα αποδίδονται με πραγματικές αναλογίες ή και με μεγαλύτερα μεγέθη . Οι καλλιτέχνες μιμούνται τα αρχαία πρότυπα. Επιπλέον , εμφανίζονται χάλκινα γλυπτά . Τέλος , οι αναπαραστάσεις του γυμνού ανθρώπινου σώματος δεν αποτελούν πλέον ταμπού.
Στις 13 Φεβρουαρίου 1571 πέθανε ο Benvenuto Cellini, Ιταλός γλύπτης, χρυσοχόος, ζωγράφος και μουσικός της Αναγέννησης. Γνωστός κυρίως για το τεράστιο γλυπτό που απεικονίζει τον Περσέα να κρατάει το κεφάλι της Μέδουσας. Εξίσου γνωστός έγινε εξαιτίας της γεμάτης περιπέτειες ζωής του, τις οποίες φρόντισε να εξιστορήσει ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του. Ο Cellini γεννήθηκε στη Φλωρεντία το 1500. “Ειδικός” στην ελεύθερη εξερεύνηση και τον εορτασμό του αισθησιακού έρωτα -ιδιαίτερα του ομοφυλοφιλικού- ανέδειξε αυτό το χαρακτηριστικό του πολιτισμού της αναγεννησιακής Φλωρεντίας.
ΚΥΒΟΣ-ΙΣΤΟΡΙΑ
Ο κύβος θεωρήθηκε από τους αλχημιστές ότι αντιπροσωπεύει τη γη λόγω της γεωμετρίας του.Ήταν ένα σώμα χωρίς εσωτερικά κενά.Ο κύβος μαζί με τη σφαίρα χρησιμοποιήθηκαν στην αρχιτεκτονική του ναού της Αγίας Σοφίας της Κωνσταντινούπολης.Επίσης, κυβικό είναι το σχήμα του κάαμπα, το οποίο πιστεύεται ότι είναι σημείο πρόσπτωσης μετεωρίτη.
Το Κάαμπα
Ο κύβος στη σύγχρονη τέχνη
Ο κύβος στη σύγχρονη τέχνη
Ο κύβος έδωσε το έναυσμα για μια νέα καλλιτεχνική τάση ,τον κυβισμό, της οποίας τα πρώτα έργα χαρακτηρίζονταν από την απεικόνιση της εικόνας ως συνδυασμός κύβων, εξού και το όνομα της τάσης.Αργότερα αυτή η τάση ενέταξε και πολλά άλλα γεωμετρικά σχήματα.Ο όρος κυβισμός χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από το Louis Vauxcelles το 1908. Το καλλιτεχνικό αυτό ρεύμα εμφανίστηκε στην Ευρώπη του 20ου αιώνα. Επηρεάστηκαν ζωγράφοι, όπως : Π. Πικάσο, Τζ. Μπρακ, Χ. Γκρις και Φ Λεζέ . Οι κυβιστές ζωγράφοι συλλαμβάνουν τον κόσμο μέσω της γεωμετρικής δομής του αντικειμένου . Χαρακτηριστικά του κυβισμού είναι οι καθαρές φόρμες, το περίγραμμα και τα γεωμετρικά σχήματα. Τέλος, στα έργα τέχνης κυβιστών τα αντικείμενα χωρίζονται, αναλύονται και συνθέτονται ξανά σε μια αφηρημένη μορφή . Αντί οι καλλιτέχνες να αποδίδουν τα αντικείμενα από μια συγκεκριμένη γωνιά, τα διαιρούν σε πολλαπλές απόψεις, βλέποντας έτσι ταυτόχρονα πολλές διαφορετικές διαστάσεις ή όψεις των αντικειμένων. Συχνά οι επιφάνειες των όψεων ή τα πλάνα τέμνονται σε γωνίες που δεν έχουν κάποιο αναγνωρίσιμο βάθος .
Το έργο «Οι Δεσποινίδες της Αβινιόν» (1907) του μεγάλου καλλιτέχνη του 20ού αιώνα Πάμπλο Πικάσο (1881-1937) θεωρείται ένα ορόσημο στην ιστορία της τέχνης, γιατί εισάγει έναν καινούριο τρόπο ζωγραφικής, τον Κυβισμό, ο οποίος καταργεί την ως τώρα κρατούσα μέθοδο αναπαράστασης του αντικειμένου με ψευδαισθητική τεχνική. Ο ίδιος ο Πικάσο είπε κάποτε: «Ζωγραφίζω τ’ αντικείμενα όπως τα σκέφτομαι, όχι όπως τα βλέπω».
GEORGE BRAGUE
Με τον όρο Μοντέρνα τέχνη αναφερόμαστε κυρίως στην καλλιτεχνική παραγωγή που παρατηρήθηκε από τα τέλη του 19ου αιώνα έως περίπου το 1970. Πολλές φορές χρησιμοποιείται και ο όρος σύγχρονη τέχνη, ωστόσο δηλώνει περισσότερο την πλέον πρόσφατη καλλιτεχνική παραγωγή. Η Μοντέρνα τέχνη χαρακτηρίζεται από μια νέα προσέγγιση στις τέχνες, τέτοια ώστε πλέον να μην έχει πρωτεύουσα σημασία η ακριβής αναπαράσταση των αντικειμένων (π.χ στη ζωγραφική ή γλυπτική) όσο ο πειραματισμός με νέους και πρωτότυπους τρόπους απεικόνισής τους, συχνά αποδομώντας το αντικείμενο ή προβάλλοντάς το αφαιρετικά. Η έννοια της μοντέρνας τέχνης ταυτίζεται συχνά και με τον όρο Μοντερνισμός.
ΙΣΤΟΡΙΑ
19ος αιώνας
Η Μοντέρνα τέχνη ξεκίνησε ως ένα καλλιτεχνικό κίνημα της Δύσης, ειδικότερα στο χώρο της ζωγραφικής και κατόπιν στη γλυπτική και την αρχιτεκτονική. Στα τέλη του 19ου αιώνα, αρκετές τάσεις στις τέχνες άρχισαν να ξεπροβάλλουν, όπως ο Ιμπρεσιονισμός που αναπτύχθηκε στο Παρίσι και ο Εξπρεσιονισμός που γεννήθηκε αργότερα στη Γερμανία.
Οι επιρροές τους ήταν ποικίλες και συχνά ετερόκλητες, από τις ανατολικές διακοσμητικές τέχνες μέχρι τις καινοτομίες του Τζόζεφ Τέρνερ και του Ντελακρουά. Την εποχή εκείνη, η αντίληψη που επικρατούσε για την τέχνη ήταν πως θα έπρεπε να είναι ακριβής στην απεικόνιση των αντικειμένων της και να στοχεύει στην έκφραση του ιδανικού.Οι τάσεις της μοντέρνας τέχνης δεν στόχευαν απαραίτητα σε κάποιου είδους πρωτοπορία ή πρόοδο της τέχνης. Οι Ιμπρεσιονιστές πρέσβευαν για παράδειγμα πως οι άνθρωποι στην πραγματικότητα δεν παρατηρούν τα υλικά αντικείμενα, αλλά το φως που ανακλάται σε αυτά. Γι' αυτό το λόγο ζωγράφιζαν και σε ανοιχτούς χώρους προσπαθώντας να αποτυπώσουν όσο το δυνατόν καλύτερα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του φωτός.
Οι Ιμπρεσιονιστές καλλιτέχνες σχημάτισαν σταδιακά μια ομάδα, προκειμένου να προωθήσουν το έργο τους. Το ύφος τους υιοθετήθηκε σύντομα και από άλλους καλλιτέχνες σε διαφορετικές χώρες γεγονός που οδήγησε τελικά στο χαρακτηρισμό του Ιμπρεσιονισμού ως κίνημα.
20ος αιώνας
Ανάμεσα στα κινήματα μοντέρνας τέχνης που άνθισαν στις αρχές του 20ου αιώνα ήταν ο Φωβισμός, ο Κυβισμός, ο Εξπρεσιονισμός και ο Φουτουρισμός. Ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος έθεσε ένα τέλος σε αυτά τα καλλιτεχνικά ρεύματα, οδήγησε ωστόσο στη δημιουργία αρκετών νεότερων κινημάτων (ή αντι-κινημάτων), όπως ο Ντανταϊσμός και ο Υπερρεαλισμός. Άλλα ρεύματα όπως το Μπαουχάους (Bauhaus) ή το κίνημα του Νεοπλαστικισμού (κίνημα de Stijl) βοήθησαν επίσης σημαντικά στον ερχομό νέων ιδεών στην τέχνη και ειδικότερα σε ό,τι αφορά τη σύνδεση της με την αρχιτεκτονική και το σχέδιο.
Η μοντέρνα τέχνη παρουσιάστηκε και στην Αμερική κατά τη διάρκεια του Α' παγκοσμίου πολέμου, όταν ένας σημαντικός αριθμός καλλιτεχνών αναγκάστηκε να βρει καταφύγιο στις Η.Π.Α. Ο Φράνσις Πικαμπιά είχε ιδιαίτερα σημαντική συνεισφορά στην είσοδο της μοντέρνας τέχνης στη Νέα Υόρκη. Μετά και τον Β' παγκόσμιο πόλεμο η Αμερική έγινε το επίκεντρο της μοντέρνας τέχνης και ο τόπος όπου αναπτύχθηκαν πολλές νέες τάσεις, όπως χαρακτηριστικά ο Αφηρημένος Εξπρεσιονισμός και η Ποπ Αρτ (Pop Art) στις δεκαετίες 50', 60' αντίστοιχα καθώς και ο Φωτορεαλισμός στη δεκαετία του '70. Αυτή η περίοδος συνδέεται και με την αποκαλούμενη μεταμοντέρνα τέχνη.
ΑΦΗΡΗΜΕΝΗ ΤΕΧΝΗ
Με τον όρο αφηρημένη τέχνη αναφερόμαστε σε ένα σύγχρονο κίνημα στις εικαστικές τέχνες σύμφωνα με το οποίο αποκλείεται οποιαδήποτε αναφορά στην εξωτερική φυσική πραγματικότητα. Εναλλακτικά, μπορούμε να ορίσουμε ως αφηρημένη την μη παραστατική και μη αντικειμενική τέχνη.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Στις αρχές του 20ου αιώνα ο όρος χρησιμοποιήθηκε κατά κύριο λόγο σε έργα του κυβισμού και του φουτουρισμού, τα οποία προσπάθησαν να περιγράψουν την πραγματικότητα, όχι όμως μέσω της μίμησης ή της πιστής αναπαράστασης των εξωτερικών χαρακτηριστικών της αλλά με έναν αντισυμβατικό και αφηρημένο τρόπο μέσω των αμετάβλητων εγγενών ιδιοτήτων της.
Ιστορικά, σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση μιας αφηρημένης αντίληψης γύρω από το καλλιτεχνικό έργο, θεωρείται πως διαδραμάτισε η ανάπτυξη της φωτογραφίας, καθώς κατέστησε σε ένα βαθμό περιττή την πιστή αντιγραφή των αντικειμένων στις υπόλοιπες εικαστικές τέχνες.
Σύγχρονοι καλλιτέχνες, όπως ο Βασίλι Καντίνσκυ υποστήριξαν πως σε αντίθεση με τη σύγχρονη επιστήμη, η οποία αποκαλύπτει τον υλικό κόσμο και τη δομή του, ο ρόλος της τέχνης θα έπρεπε να είναι η ανάδειξη του πνευματικού χαρακτήρα της. Ο Καντίνσκυ θεωρείται ένας από τους πατέρες της αφηρημένης τέχνης ενώ επηρέασε σημαντικά και το μεταγενέστερο κίνημα του Αφηρημένου Εξπρεσιονισμού κατά τη δεκαετία του 1950. Όμως ήδη η μουσική[απ'τη γέννησή της]είχε δείξει αυτόν το δρόμο.Εκεί μπερδεύτηκε και ο μεγάλος Καντίνσκυ προσπαθώντας να συνδυάσει τους ήχους με τα χρώματα, κάτι που μάλλον απέτυχε.Όμως έδωσε μια μεγάλη ιδέα.Η ζωγραφική είχε πλέον το προνόμιο να συμπεριφέρεται χωρίς να είναι υποχρεωμένη να εξηγεί.Η ζωγραφική μπόρεσε να "καθίσει" στον πολύ κόσμο και να μην εξαρτάται απ'την εξουσία.Ακριβώς τόσο αφηρημένη όσο τα γράμματα και οι ήχοι και τόσα άλλα.
ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
Το 1944 πεθαίνει ο μεγάλος Ρώσος ζωγράφος και θεωρητικός της τέχνης,Wassily Kandinsky. Θεωρείται από τους πρωτοπόρους της μοντέρνας τέχνης και ένας από τους κορυφαίους καλλιτέχνες του 20ου αιώνα. Έλαβε μέρος σε ορισμένα από τα σημαντικότερα ρεύματα της μοντέρνας τέχνης, εισάγοντας μια νέα αντίληψη για τη ζωγραφική.
3ο Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο
Η ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΣΤΗ ΤΕΧΝΗ
Οι καλλιτέχνες κάθε εποχής πριν ξεκινήσουν το έργο τους αναρωτήθηκαν πως θα μπορούσαν να απεικονίσουν το πραγματικό χώρο διαμέσου της ζωγραφικής. Βασικές προϋποθέσεις γι' αυτήν τους την επιδίωξη είναι να κατανοήσουν αρχικά τον εξωτερικό χώρο και έπειτα να προσπαθήσουν να τον αποθανατίσουν .Έτσι έπειτα από αλλεπάλληλες προσπάθειες στο πέρασμα της ιστορίας, πειραματισμούς είτε επιτυχείς είτε ανεπιτυχείς οδηγήθηκαν σε μια μέθοδο που αποτελεί ορόσημο για τον χώρο της τέχνης, την προοπτική δηλαδή τον τρόπο με τον οποίο δημιουργείται η ψευδαίσθηση του βάθους μιας εικόνας 2 διαστάσεων με σκοπό να φαίνεται πιο ρεαλιστική .Αυτό επιτυγχάνεται με την κατάλληλη χρήση του χρώματος και καμπύλων γραμμών σε έναν πίνακα .
Η προοπτική σαν καλλιτεχνική έννοια έχει επαναδιατυπωθεί πολλές φορές όμως της είχε δοθεί επίσημος ορισμός το 17ο μ.Χ αιώνα και πάνω σ’ αυτόν βασίζονται όλες οι μεταγενέστερες καλλιτεχνικές δημιουργίες .Παρόλα αυτά για να λάβει την τελική της μορφή πέρασε από πολλά στάδια. Aρχικά, είχε χρησιμοποιηθεί τον 6ο αιώνα π.Χ από λαούς της Εγγύς Ανατολής και με τις εκστρατείες του Μ. Αλεξάνδρου πέρασε σε ελληνικά χέρια όπου γνώρισε και μεγάλη τροποποίηση και σαφώς βελτίωση.Μάλιστα ακόμη και μεταγενέστερα έγγραφα επαινούν και εξαίρουν την ελληνική ζωγραφική εκείνης της εποχής που η προοπτική βρίσκονταν είδη πολύ κοντά στην τελική μορφή της. Έπειτα παρέμεινε στον ελληνικό πολιτισμό μέχρι και την εποχή του βυζαντίου όταν με τις μετακινήσεις των καλλιτεχνών λόγω τουρκοκρατίας και λατινοκρατίας πέρασε στην Ευρώπη όπου και τελειοποιήθηκε.
Ορισμός στην προοπτική δεν δόθηκε μόνο για να επισημοποιηθεί σαν μέθοδος αλλά και για να μείνει ανόθευτη .Διότι κατά την περίοδο της αναγέννησης πολλοί καλλιτέχνες την εφάρμοζαν ο καθένας με την δική του πινελιά αλλά βασιζόμενοι πάνω στο ίδιο μοτίβο και έτσι απειλούνταν η αυθεντικότητα της . Όμως από αυτές τις τροποποιήσεις η τέχνη επωφελήθηκε, καθώς δημιουργήθηκαν νέα είδη όπως η γραμμική προοπτική και η χρωματική προοπτική.
Αξιοσημείωτη θεωρείται και η αιθέρια προοπτική που επινοήθηκε από το Λεονάρντο ντα Βίντσι, ο οποίος αναπαριστά την απόσταση στον πίνακα με τη διαμόρφωση του χρωματικού τόνου. Όσο πιο μακριά είναι τα αντικείμενα τόσο πιο ανοιχτά είναι και τα χρώματα, όπως ακριβώς συμβαίνει όταν αντικρίζουμε τον ορίζοντα.
Αξιοσημείωτη θεωρείται και η αιθέρια προοπτική που επινοήθηκε από το Λεονάρντο ντα Βίντσι, ο οποίος αναπαριστά την απόσταση στον πίνακα με τη διαμόρφωση του χρωματικού τόνου. Όσο πιο μακριά είναι τα αντικείμενα τόσο πιο ανοιχτά είναι και τα χρώματα, όπως ακριβώς συμβαίνει όταν αντικρίζουμε τον ορίζοντα.
σχέδιο βασισμένο στην προοπτική
Η γραμμική προοπτική επιτυγχάνεται με την σύγκλιση όλων των υπαρκτών και νοητών γραμμών που ακολουθούν την οπτική μας ακτίνα σε ένα σημείο (σημείο φυγής) που βρίσκεται στην νοητή γραμμή του ορίζοντα. Στην πράξη αυτό φαίνεται καθαρά όταν παρατηρούμε ένα δρόμο, τον βλέπουμε να στενεύει καθώς απομακρύνεται από τα μάτια μας, ενώ τα δέντρα, τα κτήρια και τα άλλα αντικείμενα να μικραίνουν καθώς απομακρύνονται από μας.
χρωματική προοπτική
Με τη χρωματική προοπτική δίνουμε την εντύπωση πως στον πίνακα υπάρχει ατμόσφαιρα που ξεθωριάζει τα αντικείμενα όσο αυτά απομακρύνονται από το μάτι μας. Δηλαδή, αν θέλουμε να κάνουμε ένα αντικείμενο να φαίνεται πιο μακριά από ένα άλλο, χαμηλώνουμε τον τόνο του, δηλαδή το ζωγραφίζουμε με αμυδρό και αδύνατο χρώμα (ξεθωριασμένο), ενώ αυτό που βρίσκεται πιο κοντά σε μας το φτιάχνουμε με πιο έντονο χρώμα.
Δεν θα έπρεπε όμως να ξεχνάμε την προοπτική ως γεωμετρικό όρο!!!
Είναι η μέθοδος αναπαράστασης τρισδιάστατων σχημάτων του χώρου προβάλλοντάς τα ως προεκτάσεις από ένα σημείο του χώρου. Αυτή η μέθοδος αξιοποιείται στο δεύτερο σημαντικότερο κλάδο της γεωμετρίας ,την στερεομετρία αντικείμενο της οποίας είναι η αναπαράσταση και ανάλυση τρισδιάστατων σχημάτων σε ένα επίπεδο.
Κύβος
Χαρακτηριστικό παράδειγμα της προοπτικής στην στερεομετρία αποτελεί ο κύβος ένα ορθογώνιο παραλληλεπίπεδο του οποίου οι 12 ακμές είναι ίσες .Ο κύβος είναι κανονικό εξάεδρο.Οι έδρες του αποτελούν τετράγωνα ίσα μεταξύ τους και οι 8 στερεές του γωνίες είναι τρισορθογώνιες .Η κατασκευή του απαιτεί κατάλληλη παράταξη δισδιάστατων σχημάτων και η αναπαράστασή του την χρήση γραμμικής προοπτικής .Το σχήμα αυτό συνδυάζει το τρισδιάστατο με το δισδιάστατο καθώς για την κατασκευή του απαιτούνται σχήματα 2 διαστάσεων ενώ από μόνος του είναι τρισδιάστατος.
Κύλινδρος
Στρογγυλό και επίμηκες γεωμετρικό σώμα που καταλήγει σε δυο παράλληλες βάσεις .Η επιφάνειά του ονομάζεται κυλινδρική επιφάνεια και είναι το σύνολο των παράλληλων ευθειών που απέχουν απόσταση r από τον άξονα που τέμνει κάθετα τις 2 κυκλικές βάσεις. Στην τέχνη ο κύλινδρος δεν προτιμάται λόγω της μονότονης αναπαράστασής του όμως πολλά αρχιτεκτονικά αριστουργήματα βασίζονται στο μοτίβο κατασκευής του, όπως οι αρχαίοι και οι σύγχρονοι κίονες. Στην αρχαιότητα οι κίονες ήταν πιο σύνθετοι. Έχουν σχήμα κυλίνδρου και η κυλινδρική επιφάνειά τους είναι παραβολική με μικρές υπερβολές. Στην ουσία ο κίονας δεν ήταν ένας κύλινδρος αλλά πολλοί διαδοχικοί με κοινό άξονα κάθετο στο έδαφος ,αλλά όσο πιο απομακρυσμένος ήταν ο κύλινδρος από το έδαφος τόσο μίκραινε η και επιφάνεια .Οι σύγχρονοι κίονες έχουν πιο απλή κατασκευή ,γιατί χρησιμοποιούνται μόνο για την στήριξη οικοδομημάτων και ίσως σπάνια για διακόσμηση.
αρχαίοι κίονες
σύγχρονοι κίονες γνωστοί και ως πέδιλα
Ένας άλλος σημαντικός κλάδος της γεωμετρίας είναι η ευκλείδεια γεωμετρία. Είναι μια άλλη παράξενη πτυχή που όμως συνδέεται άμεσα με την πραγματικότητα και τα γεγονότα που την συνιστούν. Το αντικείμενό της είναι η μελέτη του χώρου και τα αντικείμενα που μπορούν να νοηθούν σ’ αυτόν . Ο Ευκλείδης ισχυρίζονταν ότι κάθε δημιούργημα του ανθρώπου μπορεί να ερμηνευθεί από τη γεωμετρία, διότι το εξωτερικό περιβάλλον αποτελείται από γεωμετρικά σχήματα και είναι ένα σύνολο σημείων, γραμμών και επιφανειών που διαχωρίζουν κάθε αντικείμενο από το εξωτερικό περιβάλλον.
Η θεωρία του αυτή καταρρίφθηκε όταν έκαναν την εμφάνισή τους τα σχήματα φράκταλ ,δηλαδή η θεωρία και απεικόνιση του χάους, είναι σχήματα που επεκτείνονται ακατάπαυστα προς όλες τις κατευθύνσεις του επιπέδου και επαναλαμβάνονται αυτούσια σε άπειρο βαθμό μεγέθυνσης.Ο σχεδιασμός τους βασίζεται στην αρχή της επανάληψης και της μεγέθυνσης και στην εφαρμογή της προοπτικής. Τα φράκταλ σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να προκύψουν από τύπο που δηλώνει αριθμητική, μαθηματική ή λογική επαναληπτική διαδικασία ή συνδυασμό αυτών. Η πιο χαρακτηριστική ιδιότητα των φράκταλ είναι ότι είναι γενικά περίπλοκα ως προς τη μορφή τους, δηλαδή εμφανίζουν ανωμαλίες στη μορφή σε σχέση με τα συμβατικά γεωμετρικά σχήματα. Κατά συνέπεια δεν είναι αντικείμενα τα οποία μπορούν να οριστούν με τη βοήθεια της ευκλείδειας γεωμετρίας. Αυτό υποδεικνύεται από το ότι τα φράκταλ, όπως έχει αναφερθεί παραπάνω, έχουν λεπτομέρειες, οι οποίες όμως γίνονται ορατές μόνο μετά από μεγέθυνσή τους σε κάποια κλίμακα. Για να γίνει αντιληπτός αυτός ο διαχωρισμός των φράκταλ σε σχέση με την ευκλείδεια γεωμετρία, αναφέρουμε ότι, αν μεγεθύνουμε κάποιο αντικείμενο, το οποίο μπορεί να οριστεί με την ευκλείδεια γεωμετρία, παραδείγματος χάριν την περιφέρεια μιας έλλειψης, αυτή μετά από αλλεπάλληλες μεγεθύνσεις θα εμφανίζεται απλά ως ευθύγραμμο τμήμα. Η συμβατική ιδέα της καμπυλότητας, η οποία αντιπροσωπεύει το αντίστροφο της ακτίνας ενός προσεγγίζοντος κύκλου, δεν μπορεί ωφέλιμα να ισχύσει στα φράκταλ, επειδή αυτή εξαφανίζεται κατά τη μεγέθυνση. Αντίθετα, σε ένα φράκταλ, θα εμφανίζονται κατόπιν μεγεθύνσεων λεπτομέρειες που δεν ήταν ορατές σε μικρότερη κλίμακα μεγέθυνσης. Η θεωρία των φράκταλ πρωτοεμφανίστηκε από τον Μπενουά Μαντελμπροτ (Benoît Mandelbrot) το 1975. Με έμπνευση τα φράκταλ διατυπώθηκαν διάφορες ουμανιστικού χαρακτήρα θεωρίες καθώς και η παρομοίωση των φράκταλ με το ανθρώπινο γένος(ξεκίνησαν από ένα σημείο και προοδεύουν συνεχώς) με τη διαφορά όμως ότι ο άνθρωπος δεν επαναλαμβάνεται αλλά πρωτοπορεί.
Άλλη μια κύρια εφαρμογή της προοπτικής είναι αυτή στην αρχιτεκτονική. Οι αρχιτέκτονες κάθε εποχής πριν ξεκινήσουν την οικοδόμηση του έργου τους υπολόγιζαν τις διαστάσεις του και φυσικά σχεδίαζαν τη μακέτα του. Για το σχεδιασμό χρησιμοποιούσαν την μέθοδο της προοπτικής,γιατί ήταν και είναι ο κατάλληλος τρόπος σχεδιασμού κτηρίων που βασίζονται σε κάποιο γεωμετρικό πρότυπο ,όπως ο Παρθενώνας που βασίστηκε στο σχήμα του ορθογώνιου παραλληλεπιπέδου με άνισες διαστάσεις ύψους, πλάτους και μήκους και οι πυραμίδες που αποτελούνται από 4 ισόπλευρα τρίγωνα και ένα ορθογώνιο τετράγωνο για βάση.
Όλοι πλέον αναγνώριζαν την προοπτική ως αξιόλογη καλλιτεχνική μέθοδο. Ωστόσο, η μέθοδος αυτή ήρθε σε δεύτερη μοίρα για την τέχνη, όταν πρωτοεμφανίστηκε ο κυβισμός.Ο κυβισμός είναι καλλιτεχνικό ρεύμα της ζωγραφικής και της γλυπτικής, στην Ευρώπη του 20ο αιώνα.
Στα έργα τέχνης κυβιστών τα αντικείμενα χωρίζονται, αναλύονται, και συνθέτονται ξανά σε μια αφηρημένη μορφή - αντί οι καλλιτέχνες να αποδίδουν τα αντικείμενα από μια συγκεκριμένη γωνία, τα διαιρούν σε πολλαπλές απόψεις, βλέποντας έτσι ταυτόχρονα πολλές διαφορετικές διαστάσεις ή όψεις των αντικειμένων. Συχνά οι επιφάνειες των όψεων, ή τα πλάνα, τέμνονται σε γωνίες που δεν έχουν κάποιο αναγνωρίσιμο βάθος.
Αξιοθαύμαστα θεωρούνται τα έργα του Γκαουντί, αρχιτέκτονα και ζωγράφου που δραστηριοποιήθηκε στην Βαρκελώνη τον 20ο αιώνα π.Χ., ο οποίος τα υλοποίησε χρησιμοποιώντας τη μέθοδο του κυβισμού. Μάλιστα ιδιότυπος θεωρείται και ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνονταν αυτός ο καλλιτέχνης τον κύβο, τις διαστάσεις και τις ιδιότητες του. Γι’ αυτό τον λόγο άλλωστε πρωτοπόρησε στον τομέα της αρχιτεκτονικής.
Μερικά από τα έργα και τις θεωρίες του:
Τα στοιχεία για την "παράξενη γεωμετρία του Γκαουντί"
Οροφή που σχεδίασε ο Γκαουντί βασιζόμενος σε σχήμα φράκταλ
Σχήμα 4. Δωδεκάεδρο, αστερώδες δωδεκάεδρο, hyparhedron και η εικόνα εξομαλύνεται.
Σχήμα 6. Fractal ανάπτυξη του τετραέδρου
Σχήμα 7. Χαλαρή έκδοση του τετραέδρου φράκταλ
Σχήμα 10. Twisted πρωτόγονων: τετράεδρο, εικοσάεδρο και κύβος (90 ° και 180 ° ανατροπές).
Σχήμα 12. Δύο στριμμένες στήλες λυγισμένες σχηματίζουν τη σύμπλεξη Torii.
Σχήμα 14.Η σφαίρα του Αλεξάνδρου στριμμένη από πλακάκια.
Σχήμα 15. Προσεγγίζοντας ένα hypar με υποδιαιρεμένη επιφάνεια.
Σχήμα 16. Faux-πλακάκια υφή χρησιμοποιώντας POV-Ray.
4ο Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο
Η ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ
ΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΣΗΜΕΙΟΓΡΑΦΙΑ
Το πρώτο βήμα μουσικής σημειογραφίας του μεσαίωνα ήταν τα νεύματα .Τα νεύματα είναι σημάδια μουσικής γραφής,που δείχνουν την πορεία της φωνής ,τα οποία είναι ήδη σε κοινή χρήση από τον 9ο αιώνα .Σε ένα μεταγενέστερο στάδιο εξέλιξης της νευματικής σημειογραφίας τα νεύματα δε γράφονταν ελεύθερα πάνω στην επιφάνεια γραφής, αλλά σε συσχετισμό με μία ή δύο γραμμές που παρίσταναν συγκεκριμένους φθόγγους ,των οποίων το όνομα επισημαινόταν με αντίστοιχο γράμμα,που έμπαινε στην αρχή της γραμμής .Το σύστημα αυτό αποδίδεται στον Guido d'Arezzo.Με την τοποθέτηση των νευμάτων πάνω ή ανάμεσα σε γραμμές έγινε δυνατή η ακριβής απόδοση των διαστημάτων .Αυτός ο τελευταίος τύπος σημειογραφίας ονομάζεται διαστηματική σημειογραφία και όταν αρχίζει να επικρατεί καθιερώνεται παράλληλα και η γαλλική παραλλαγή των νευμάτων ,η οποία χαρακτηριζόταν από τετράγωνα φθογγόσημα.
Το πρώτο βήμα μουσικής σημειογραφίας του μεσαίωνα ήταν τα νεύματα .Τα νεύματα είναι σημάδια μουσικής γραφής,που δείχνουν την πορεία της φωνής ,τα οποία είναι ήδη σε κοινή χρήση από τον 9ο αιώνα .Σε ένα μεταγενέστερο στάδιο εξέλιξης της νευματικής σημειογραφίας τα νεύματα δε γράφονταν ελεύθερα πάνω στην επιφάνεια γραφής, αλλά σε συσχετισμό με μία ή δύο γραμμές που παρίσταναν συγκεκριμένους φθόγγους ,των οποίων το όνομα επισημαινόταν με αντίστοιχο γράμμα,που έμπαινε στην αρχή της γραμμής .Το σύστημα αυτό αποδίδεται στον Guido d'Arezzo.Με την τοποθέτηση των νευμάτων πάνω ή ανάμεσα σε γραμμές έγινε δυνατή η ακριβής απόδοση των διαστημάτων .Αυτός ο τελευταίος τύπος σημειογραφίας ονομάζεται διαστηματική σημειογραφία και όταν αρχίζει να επικρατεί καθιερώνεται παράλληλα και η γαλλική παραλλαγή των νευμάτων ,η οποία χαρακτηριζόταν από τετράγωνα φθογγόσημα.
ΜΕΤΡΙΚΗ ΣΗΜΕΙΟΓΡΑΦΙΑ (13ος αιώνας-1600)
Ο πρώτος θεωρητικός και εφευρέτης της θεωρείται ο Franco von Koln, ο οποίος έγραψε μια θεωρητική πραγματεία για την παραπάνω σημειογραφία γνωστή με το όνομα "Ars cantus mensurabilis" το 1280.
Μαύρη μετρική: μαύρες νότες
Άσπρη μετρική: οι ίδιες νότες γράφονται ως περιγράμματα (15ος-16ος αιώνας)
Κύρια μονάδα η brevis/ χρόνος μέτρησης/χτύπος/tempus
Διάρκεια: ο ελάχιστος χρόνος που απαιτείται για να τραγουδηθεί μια νότα που φέρνει μια συλλαβή.
Μαύρη μετρική: μαύρες νότες
Άσπρη μετρική: οι ίδιες νότες γράφονται ως περιγράμματα (15ος-16ος αιώνας)
Κύρια μονάδα η brevis/ χρόνος μέτρησης/χτύπος/tempus
Διάρκεια: ο ελάχιστος χρόνος που απαιτείται για να τραγουδηθεί μια νότα που φέρνει μια συλλαβή.
ΜΕΤΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
Πρόκειται για επέκταση της μετρικής σημειογραφίας του Franco von Koln που επικράτησε την εποχή της Ars Antiqua (μέσα 13ου-αρχές 14ου).
5ο Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο
Γεωμετρική Ανάλυση
Picasso Guernica
Η Γκουέρνικα είναι κάτι περισσότερο από μια μαρτυρία για τον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο. Δημιουργήθηκε σαν άμεση αντίδραση στο νέο της καταστροφής της βασκικής πόλης Γκουέρνικα από τους Γερμανούς, στις 28 Απριλίου 1937, αλλά η συμβολική – αλληγορική μορφή του πίνακα, καθώς και η μνημειώδης σημασία του, τον καθιστούν επίκαιρο ακόμα και σήμερα. Επειδή, όπως είπε ο ίδιος ο Πικάσο "η ζωγραφική είναι ένα πολεμικό εργαλείο για την επίθεση και την άμυνα ενάντια στον εχθρό".
Ιστορικά στοιχεία
Παραγγελία της Ισπανικής Δημοκρατικής Κυβέρνησης για ένα έργο κατάλληλο να αντιπροσωπεύσει την αγωνιζόμενη Ισπανία στη διεθνή έκθεση του Παρισιού το 1937.Το 1939 φυγαδεύεται στην Αμερική και εκτίθεται στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης.Στις 10 Σεπτεμβρίου 1981 η Γκουέρνικα επιστρέφει στην Ισπανία όπου την υποδέχονται με τιμές αρχηγού κράτους.Σήμερα εκτίθεται στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης "Βασίλισσα Σοφία" της Μαδρίτης.
Παραγγελία της Ισπανικής Δημοκρατικής Κυβέρνησης για ένα έργο κατάλληλο να αντιπροσωπεύσει την αγωνιζόμενη Ισπανία στη διεθνή έκθεση του Παρισιού το 1937.Το 1939 φυγαδεύεται στην Αμερική και εκτίθεται στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης.Στις 10 Σεπτεμβρίου 1981 η Γκουέρνικα επιστρέφει στην Ισπανία όπου την υποδέχονται με τιμές αρχηγού κράτους.Σήμερα εκτίθεται στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης "Βασίλισσα Σοφία" της Μαδρίτης.
Στοιχεία σύνθεσης
Όλη η σύλληψη της σύνθεσης βασίζεται στην ιδέα του τρίπτυχου: ένα μεσαίο ορθογώνιο παραλληλόγραμμο πλαισιωμένο από δύο μικρότερα. Το μακρόστενο σχήμα ταιριάζει στην επική αφήγηση. Η κεντρική υπόθεση του θέματος σχηματίζει ένα τρίγωνο με κορυφή τη λάμπα πετρελαίου, που μοιάζει με αέτωμα αρχαίου ελληνικού ναού. Τα αριστερά και δεξιά στοιχεία είναι έξω από την υπόθεση αυτή.
Ο Πικάσο χρησιμοποίησε την τεχνοτροπία του κυβισμού, όπου με τα έντονα γεωμετρικά σχήματα, τον κατακερματισμό των μορφών και τη μεγάλη αντίθεση φωτεινού – σκοτεινού, μπόρεσε να εκφράσει καλύτερα την αγωνία και τη φρίκη των ανθρώπων μπροστά σ’ αυτό το γεγονός.
Τα χρώματα του έργου είναι "μελανά ". Οι τόνοι του μαύρου ,του άσπρου και του γκρίζου, δεν δείχνουν τίποτε άλλο, παρά το φόβο που επικρατεί παντού.
Όλη η σύλληψη της σύνθεσης βασίζεται στην ιδέα του τρίπτυχου: ένα μεσαίο ορθογώνιο παραλληλόγραμμο πλαισιωμένο από δύο μικρότερα. Το μακρόστενο σχήμα ταιριάζει στην επική αφήγηση. Η κεντρική υπόθεση του θέματος σχηματίζει ένα τρίγωνο με κορυφή τη λάμπα πετρελαίου, που μοιάζει με αέτωμα αρχαίου ελληνικού ναού. Τα αριστερά και δεξιά στοιχεία είναι έξω από την υπόθεση αυτή.
Ο Πικάσο χρησιμοποίησε την τεχνοτροπία του κυβισμού, όπου με τα έντονα γεωμετρικά σχήματα, τον κατακερματισμό των μορφών και τη μεγάλη αντίθεση φωτεινού – σκοτεινού, μπόρεσε να εκφράσει καλύτερα την αγωνία και τη φρίκη των ανθρώπων μπροστά σ’ αυτό το γεγονός.
Τα χρώματα του έργου είναι "μελανά ". Οι τόνοι του μαύρου ,του άσπρου και του γκρίζου, δεν δείχνουν τίποτε άλλο, παρά το φόβο που επικρατεί παντού.
Η ανάλυση του έργου
Ο Πικάσο χρησιμοποίησε συμβολική γλώσσα για ν’ αποδώσει τα νοήματα. Καθόρισε πρόσωπα και φιγούρες. Ολόκληρος ο πίνακας δίνει την εντύπωση πως απεικονίζει εκείνο ακριβώς που συμβαίνει τη στιγμή της έκρηξης.
Α. Μητέρα: Ο πίνακας αρχίζει αριστερά με μια γυναίκα-μητέρα που κρατάει το νεκρό παιδί στην αγκαλιά της. Όλες οι φόρμες του παιδιού τραβηγμένες προς τα κάτω, σαν να επιδρούν πάνω τους οι νόμοι της βαρύτητας. Η μητέρα με το παιδί έχει μισάνοιχτο το στόμα της. Μ’ αυτόν τον τρόπο ο Πικάσο παρουσιάζει τον πόνο να μοιάζει με κραυγή. Έντονο στοιχείο που τονίζεται με το τριγωνικό σχήμα της γλώσσας.Το στόμα της μητέρας θυμίζει το στόμα του αλόγου.
Β. Ταύρος: Επάνω και κοντά της απεικονίζεται ο ταύρος. Ο ταύρος δεν είναι μόνο ο φασισμός, αλλά η βιαιότητα και το σκοτάδι. Όλες οι φιγούρες στρέφονται προς το μέρος του, αλλά αυτός κοιτάζει έξω από τα δρώμενα σταθερός και ατάραχος.
Γ. Πουλί: Δίπλα πάνω στο τραπέζι, ένα πουλί. Ο συμβολισμός των ψυχών που χάνονται.
Δ. Πολεμιστής: Λίγο χαμηλότερα κάτω, κείται το σώμα του νεκρού πολεμιστή. Είναι διαμελισμένος. Προσεκτικότερο κοίταγμα μας αποκαλύπτει ότι πρόκειται για άγαλμα. Είναι η μοναδική ανδρική φιγούρα, γιατί όλο το δράμα παίζεται από γυναίκες. Ο Πικάσο επίτηδες σχεδίασε τον πολεμιστή με το ένα χέρι από τη μια και το άλλο από την άλλη πλευρά, έτσι ώστε η στάση αυτή να θυμίζει τη σταύρωση. Ο νεκρός πολεμιστής, είναι συμβολική μορφή της θυσίας του Ισπανικού λαού. Αν πρόκειται για άγαλμα, τότε μαζί με το λαό δοκιμάζεται η ιστορία και ο πολιτισμός του τόπου.
Ε. Άλογο: Στο κέντρο ακολουθεί η μορφή ενός αλόγου που πληγωμένο από λόγχη, χλιμιντρίζει από τον πόνο. Έχει τον κυρίαρχο ρόλο σ’ αυτόν τον πίνακα και συμβολίζει το λαό που απεγνωσμένα φωνάζει ζητώντας βοήθεια. Τα πίσω και κάτω άκρα καταρρέουν, το κεφάλι σηκώνεται. Στηρίζεται στο μπροστινό αριστερό πόδι που είναι αντίγραφο από το άλογο του Παρθενώνα. Η τέχνη θα φέρει τη σωτηρία; Αντίσταση, ηρωισμός, πόνος, αλλά αντιδρά, δεν υποκύπτει. Το σώμα του μοιάζει να είναι καλυμμένο με φύλλα εφημερίδας.
ΣΤ. Γυναίκα με λάμπα: Το πιο φορτισμένο στοιχείο της σύνθεσης είναι η μορφή της γυναίκας, που βγαίνει από το παράθυρο, κρατώντας μια λάμπα πετρελαίου. Συμβολίζει το ρόλο της συνείδησης που έρχεται να φωτίσει αυτά που γίνονται τριγύρω. Το ταπεινό φως του λαού που έρχεται να φωτίσει τα συμβάντα. Έρχεται σ’ αντιπαράθεση με την ηλεκτρική λάμπα μέσα στο μάτι που δεν φωτίζει υπονοώντας τις δυνάμεις της Ευρώπης που δεν βοήθησαν.
Ζ. Γυναίκες: Προς τα δεξιά του πίνακα απεικονίζεται μια γυναικεία μορφή που προσπαθεί να γλιτώσει από το βομβαρδισμό. Λοξή κίνηση."Εν γόνασι δρόμος". Παλαιός ζωγραφικός τρόπος που εκφράζει στατικά την κίνηση. Βρήκε εφαρμογή στα τριγωνικά αρχαία αετώματα, όπου αποδόθηκαν μ’ αυτόν τρόπο οι ακριανές μορφές. Τα ημίλευκα και λευκά τριγωνάκια εννοούν, ότι το κτίριο φλέγεται, ενώ μια άλλη μορφή εκτινάσσεται από την έκρηξη.
Η. Χώρος: Ο χώρος μέσα στον οποίο διαδραματίζονται τα γεγονότα δεν είναι καθορισμένος. Όλα βρίσκονται σ’ ένα χώρο απροσδιόριστο, που μοιάζει με εσωτερικό δωματίου.Τα πλακάκια και η οροφή δίνουν την αίσθηση προοπτικής, αλλά ταυτόχρονα τα γεγονότα τα φανταζόμαστε να διαδραματίζονται σε ανοιχτό χώρο.
Α. Μητέρα: Ο πίνακας αρχίζει αριστερά με μια γυναίκα-μητέρα που κρατάει το νεκρό παιδί στην αγκαλιά της. Όλες οι φόρμες του παιδιού τραβηγμένες προς τα κάτω, σαν να επιδρούν πάνω τους οι νόμοι της βαρύτητας. Η μητέρα με το παιδί έχει μισάνοιχτο το στόμα της. Μ’ αυτόν τον τρόπο ο Πικάσο παρουσιάζει τον πόνο να μοιάζει με κραυγή. Έντονο στοιχείο που τονίζεται με το τριγωνικό σχήμα της γλώσσας.Το στόμα της μητέρας θυμίζει το στόμα του αλόγου.
Β. Ταύρος: Επάνω και κοντά της απεικονίζεται ο ταύρος. Ο ταύρος δεν είναι μόνο ο φασισμός, αλλά η βιαιότητα και το σκοτάδι. Όλες οι φιγούρες στρέφονται προς το μέρος του, αλλά αυτός κοιτάζει έξω από τα δρώμενα σταθερός και ατάραχος.
Γ. Πουλί: Δίπλα πάνω στο τραπέζι, ένα πουλί. Ο συμβολισμός των ψυχών που χάνονται.
Δ. Πολεμιστής: Λίγο χαμηλότερα κάτω, κείται το σώμα του νεκρού πολεμιστή. Είναι διαμελισμένος. Προσεκτικότερο κοίταγμα μας αποκαλύπτει ότι πρόκειται για άγαλμα. Είναι η μοναδική ανδρική φιγούρα, γιατί όλο το δράμα παίζεται από γυναίκες. Ο Πικάσο επίτηδες σχεδίασε τον πολεμιστή με το ένα χέρι από τη μια και το άλλο από την άλλη πλευρά, έτσι ώστε η στάση αυτή να θυμίζει τη σταύρωση. Ο νεκρός πολεμιστής, είναι συμβολική μορφή της θυσίας του Ισπανικού λαού. Αν πρόκειται για άγαλμα, τότε μαζί με το λαό δοκιμάζεται η ιστορία και ο πολιτισμός του τόπου.
Ε. Άλογο: Στο κέντρο ακολουθεί η μορφή ενός αλόγου που πληγωμένο από λόγχη, χλιμιντρίζει από τον πόνο. Έχει τον κυρίαρχο ρόλο σ’ αυτόν τον πίνακα και συμβολίζει το λαό που απεγνωσμένα φωνάζει ζητώντας βοήθεια. Τα πίσω και κάτω άκρα καταρρέουν, το κεφάλι σηκώνεται. Στηρίζεται στο μπροστινό αριστερό πόδι που είναι αντίγραφο από το άλογο του Παρθενώνα. Η τέχνη θα φέρει τη σωτηρία; Αντίσταση, ηρωισμός, πόνος, αλλά αντιδρά, δεν υποκύπτει. Το σώμα του μοιάζει να είναι καλυμμένο με φύλλα εφημερίδας.
ΣΤ. Γυναίκα με λάμπα: Το πιο φορτισμένο στοιχείο της σύνθεσης είναι η μορφή της γυναίκας, που βγαίνει από το παράθυρο, κρατώντας μια λάμπα πετρελαίου. Συμβολίζει το ρόλο της συνείδησης που έρχεται να φωτίσει αυτά που γίνονται τριγύρω. Το ταπεινό φως του λαού που έρχεται να φωτίσει τα συμβάντα. Έρχεται σ’ αντιπαράθεση με την ηλεκτρική λάμπα μέσα στο μάτι που δεν φωτίζει υπονοώντας τις δυνάμεις της Ευρώπης που δεν βοήθησαν.
Ζ. Γυναίκες: Προς τα δεξιά του πίνακα απεικονίζεται μια γυναικεία μορφή που προσπαθεί να γλιτώσει από το βομβαρδισμό. Λοξή κίνηση."Εν γόνασι δρόμος". Παλαιός ζωγραφικός τρόπος που εκφράζει στατικά την κίνηση. Βρήκε εφαρμογή στα τριγωνικά αρχαία αετώματα, όπου αποδόθηκαν μ’ αυτόν τρόπο οι ακριανές μορφές. Τα ημίλευκα και λευκά τριγωνάκια εννοούν, ότι το κτίριο φλέγεται, ενώ μια άλλη μορφή εκτινάσσεται από την έκρηξη.
Η. Χώρος: Ο χώρος μέσα στον οποίο διαδραματίζονται τα γεγονότα δεν είναι καθορισμένος. Όλα βρίσκονται σ’ ένα χώρο απροσδιόριστο, που μοιάζει με εσωτερικό δωματίου.Τα πλακάκια και η οροφή δίνουν την αίσθηση προοπτικής, αλλά ταυτόχρονα τα γεγονότα τα φανταζόμαστε να διαδραματίζονται σε ανοιχτό χώρο.
Το φως από τη λάμπα της γυναίκας φωτίζει τη σύνθεση; Ή μήπως όχι; Το φως της δικαιοσύνης είναι το ίδιο το έργο. Η κλασική μορφή που φέρνει το φως , ιεραρχεί στη σύγχυση και δημιουργεί αρχέτυπα σχήματα, είναι η ίδια η τέχνη . Ο ρόλος του καλλιτέχνη, που έρχεται να φωτίσει τα γεγονότα και να πει στον κόσμο το δράμα του Ισπανικού λαού.
6ο Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Η τέχνη είναι το σύνολο της ανθρώπινης δημιουργίας .Φτάνει στο απόγειό της κατά την περίοδο της Αναγέννησης .Στη συνέχεια οι νέες τεχνικές και οι επιστήμες βοηθούν, ώστε να παραχθούν καλύτερα και καινοτόμα έργα .Σημαντικές καλλιτεχνικές δημιουργίες παρατηρούνται σε ζωγραφική, αρχιτεκτονική και γλυπτική .Ακόμα , ένα καλλιτεχνικό ρεύμα στην Ευρώπη του 20ου αιώνα είναι αυτό του κυβισμού, το οποίο επηρέασε αρχιτέκτονες και ζωγράφους.
Επίσης, επαγωγικά σκεπτόμενοι θα λέγαμε ότι εφαρμογές της προοπτικής στη γεωμετρία και τη τέχνη και κατ’ επέκταση σ’ ολόκληρη την ανθρώπινη πραγματικότητα είναι πολυάριθμες και χρήσιμες, καθώς συνέβαλαν στην πρόοδο της τεχνολογίας, της επιστήμης και στην άνοδο του βιοτικού επιπέδου του ανθρώπου ως προς τα αισθητικά και τα πνευματικά επίπεδα και την βελτίωση των υποδομών με την αρχιτεκτονική. Σημαντική θεωρείται επίσης, η έμπνευση που πρόσφερε σε χιλιάδες καλλιτέχνες αλλά και το στίγμα της στην ιστορία της τέχνης.
7ο Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο
Βιβλιογραφίες-Πηγές
2ο κεφ.
www.tvxs.gr/news/ιστορία/σάντρο -μποτιτσέλι-ο-σπουδαίος-δάσκαλος-της-αναγέννησης
www.tvxs.gr/news/σαν-σήμερα/benvenuto-cellini-ένας πολυτάλαντος-δημιουργός-της-ιταλικής-αναγέννησης
http://el.wikipedia.org
3ο κεφ.
http://yzat is-blog.blogspot.com/2010/12/163-17.htmlΠηγές: http://translate.google.gr/translate?hl=el&langpair=en|el&u=http://www.cameronius.com/graphics/gaudi/
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A6%CF%81%CE%AC%CE%BA%CF%84%CE%B1%CE%BB
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CF%81%CE%BF%CE%BF%CF%80%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_(%CF%83%CF%87%CE%AD%CE%B4%CE%B9%CE%BF)
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BD%CF%84%CF%8C%CE%BD%CE%B9_%CE%93%CE%BA%CE%B1%CE%BF%CF%85%CE%BD%CF%84%CE%AF
Εγκυκλοπαίδεια η Δομή
4ο κεφ.
Πηγή : Ιστορία της μουσικής Τόμος Α (από την αρχαιότητα ως την εποχή Μπαρόκ) Α.Καραγιάννη ,Κοζάνη 1997
5ο κεφ.
